.

TƯỞNG NHỚ 
NHÀ THƠ QUÁCH TẤN

Quách Tấn là tên thật cũng như bút hiệu. Ông sinh ngày 23 tháng 11 năm Kỷ Dậu (20-1-1910) tại làng Trường định, huyện Bình khê, tỉnh Bình định. Từ trần tại Nha trang ngày 21-12-1992 và được an táng tại đó.

Từ thập niên 1940, Quách Tấn nổi tiếng với tập thơ MÙA CỔ ÐIỂN. Toàn bộ tác phẩm của ông còn có MỘT TẤM LÒNG, TRĂNG MA LẦU VIỆT, NGÀN LẺ MỘT ÐÊM , NHÀ TÂY SƠN... và đặc biệt truyện dài BÓNG NGÀY QUA có nội dung trải dài suốt cuộc đời của tác giả.

Thơ Quách Tấn nhuốm màu cổ kính và u hoài. Ngôn ngữ trau chuốt và hơi thơ mênh mang. Sau đây là ba bài thơ tác giả làm năm 1991 trong dịp Tết Ất Mùi.

Ðặc san TÂY SƠN Xuân Quí Dậu 1993
 
 
 

.

BUỔI TÀN NIÊN

BÀI 1

Ác nghiệp chi đây báo nhãn tiền
Sống đời tăm tối buổi tàn niên
Có đui mới biết đui là khổ
Không lẫn là may lẫn mới phiền
Thàng vắng thêm thương Hàn Mặc Tử
Tro tàn vẫn nhớ Chế Lan Viên
Ước ao có kẻ vui lòng dắt
Lên núi tìm thăm bạn cửa Thiền

BÀI 2

Tám mươi ba tuổi Tết Tân Mùi
Vợ đã qua đời mắt lại đui
Số vậy thân đành cam chịu vậy
Người vui mình cũng gượng làm vui
Lư trầm dĩ vãng vàng niêu nhúm
Bếp lửa ưu tư lặng lẽ vùi
Nến tựa bình mai nghe pháo nổ
Nửa xuân gấn gũi nửa xa xôi

QUÁCH TẤN
Ðặc san TÂY SƠN Xuân Quí Dậu 1993

.

 CHIỀU BÊN SÔNG

Sông sâu thắm đậm bóng non chiều
Trắng ngập bờ lau lạnh tiếng tiêu
Thuyền người nước thu mây nặng nặng
Sư về xin vắng gió hiu hiu
Tới lui bước nhạt màu phương thảo
Thương nhớ lòng dâng ngọn thủy triều
Nhìn gốc cây đa bên bến cũ
Ba sinh hò hẹn đá xanh rêu

QUÁCH TẤN
Ðặc san TÂY SƠN Xuân Quí Dậu 1993
 

 
 
 

.

GIAO THỪA NHÂM THÂN

Nghe pháo giao thừa chẳng thấy xuân
Như xa như cách lại như gần
Cỏ sương vườn cũ tình Quân Thụy
Hoa nến đình Hương giấc Thái Chân
Nét lạ in sâu dòng ảo hóa
Hơi dương thổi nhẹ lớp phong trần
Trải lòng ngồi đợi canh tàn pháo
Hưởng thái bình qua sấm Bạch Vân.

QUÁCH TẤN
Ðặc san QUANG TRUNG Xuân Canh Thìn 2000
 
 
 
 
 

.

TÌNH QUÊ HƯƠNG

Ðã hay đời mộng mị
Chi ngại cảnh vô thường
Sen trắng tan làn biếc
Mây lam đọng ráng hường
Trong ngần sông chín khúc
Mát rượi gió mười phương
Theo tiếng chim về tổ
Tình quê hương ngát hương

(Tràng hạt ngũ ngôn)
QUÁCH TẤN
Giai Phẩm TÂY SƠN Xuân Ất Hợi 1995
 
 
 

.

Mùa Xuân trong Thơ Bình Ðịnh
Giai Phẩm TÂY SƠN Xuân Ất Hợi 1995

TRƯỚC SAU

Trước Tết mai là hoa
Sau Tết mai là củi
Trước bao nhiêu nâng niu
Sau bấy nhiêu hất hủi
Nâng niu mai chẳng mừng
Hất hủi mai không tủi
Nghìn trước gẫm nghìn sau
Khe trong lồng bóng núi.

QUÁCH TẤN
Tràng hạt ngũ ngôn.

XUÂN KHÔNG MÙA

Một ít nắng, vài ba sương mỏng thắm
Mấy cành xanh, năm bảy sắc yêu yêu
Thế là xuân. Tôi không hỏi chi nhiều
Xuân đã sẵn trong lòng tôi lai láng
Xuân không chỉ ở mùa xuân ba tháng
Xuân là khi nắng rạng đến tình cờ
Chim trên cành há mỏ hót ra thơ
Xuân là lúc gió về không định trước
Ðông đang lạnh, bỗng một hôm trở ngược
Mây bay đi để hở một khung trời
Thế là Xuân. Ngày chỉ ấm hơi hơi
Như được nắm một bàn tay son trẻ...
Xuân ở giữa mùa đông khi nắng hé
Giữa mùa hè khi trời biếc sau mưa
Giữa mùa thu khi gió sáng bay vừa
Lùa thanh sắc ngẫu nhiên trong áo rộng
Nếu lá úa trên cành bàng không rụng
Mà hoa thưa ửng máu quá ngày thường
Nếu vườn nào cây nhãn bỗng ra hương
Là xuân đó. Tôi đợi chờ chi nữa?

Bình minh quá, mỗi khi tình lại hứa
Xuân ơi xuân vĩnh viễn giữa lòng ta
Khi những em gặp gỡ giữa đường qua
Ngừng mắt lại, để trao cười, bỡ ngỡ
Ấy là máu báo tin lòng sắp nở
Thêm một phen, tuy đã mấy lần tàn
Ấy là hồn giăng rộng khắp không gian
Ðể đánh lưới những duyên hờ mới mẻ
Ấy những cánh chuyển trong lòng nhẹ nhẹ
Nghe xôn xao rờn rợn đến hay hay...
Ấy là thư hồi hộp đón trong tay
Ấy dư âm giọng nói đã lâu ngày
Một sớm tím bỗng dịu dàng đồng vọng...
Miễn trời sáng mà lòng ta dợn sóng
Thế là Xuân. Hà tất đủ chim, hoa?
Kể chi mùa, thời tiết, với niên hoa
Tình không tuổi, và xuân không ngày tháng

XUÂN DIỆU
Gửi hương cho gió - 1939
 

MÙA XUÂN CHÍN

Trong làn nắng ửng, khói mơ tan
Ðôi mái nhà tranh lấm tấm vàng
Sột soạt gió trêu tà áo biếc
Trên giàn thiên lý bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời
Bao cô thôn nữ hát trên đồi
Ngày mai trong đám xuân xanh ấy
Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi...

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi
Hổn hển như lời của nước mây...
Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc
Nghe ra ý vị và thơ ngây...

Khách xa gặp lúc mùa xuân chín
Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng
Chị ấy năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?

HÀN MẶC TỬ
Hương thơm - Thơ Hàn Mặc Tử

 XUÂN

Tôi có chờ đâu, có đợi đâu
Ðem chi xuân lại gợi thêm sầu?
Với tôi tất cả như vô nghĩa
Tất cả không ngoài nghĩa khổ đau!

Ai đâu trở lại mùa thu trước
Nhặt lấy cho tôi những lá vàng
Với của hoa tươi, muôn cánh rã
Về đây đem chắn nẻo xuân sang!

Ai biết hồn tôi say mộng ảo
Ý thu góp lại cản tình xuân
Có một người nghèo không biết Tết
Mang lì chiếc áo độ thu tàn!

Có đứa trẻ thơ không biết khóc
Vô tình bỗng nổi tiếng cười ran!
Chao ôi! Mong nhớ! Ôi mong nhớ!
Một cánh chim thu lạc cuối ngàn

CHẾ LAN VIÊN
Ðiêu tàn - 1937

.

BÀI CA BÌNH BẮC

Kể từ đấy
Mặt trời mọc ở phương đông ngụt lửa
Mặt trời lặn ở phương đoài máu chứa chan
Ðã sáu mươi ngàn lần...
Và từ đấy cũng sáu mươi ngàn lần
Trăng tỏ bóng nơi rừng cây đất Bắc
Trăng mờ gương nơi đồng lúa miền Nam
Ruộng dâu kia bao độ sóng dâng tràn...
Hãy dừng lại Thời gian
Trả lời ta - Có phải
Dưới vầng nguyệt lạnh lùng quan ải
Dưới vầng dương thiêu đốt quan san
Lớp hưng phế xô nghiêng từng triều đại
Mà chí lớn dọc ngang
Mà nghiệp lớn huy hoàng
Vẫn ngàn thu còn mãi
Vẫn ngàn thu người áo vải đất Qui Nhơn?

Ôi người xưa Bắc Bình Vương
Ðống Ða một trận trăm đường giáp công
Ðạn vèo năm cửa Thăng Long
Trắng gò xương chất đỏ sông máu màng
Chừ đây lại đã xuân sang
Giữa cố quận một mùa xuân nghịch lữ
Ai kia lòng có chợt mang mang
Ðầy vơi sầu xứ
Hãy cùng ta ngẩng lên, hướng về đây tâm sự
Nghe từng trang lịch sử thét từng trang

Một phút oai thần dậy sấm
Tan vía cường bang
Cho bóng kẻ ngồi trên lưng bạch tượng
Cao chót vót năm màu mây chiêm ngưỡng
Dài mênh mông vượt khỏi lũy Nam Quan
Và khoảnh khắc đổ xuôi chiều vươn ngược hướng
Bao trùm lên đầu cuối Thời gian
Bóng ấy đã ghi sâu vào tâm tưởng
Khắc sâu vào trí nhớ dân gian
Một bành voi che lấp mấy ngai vàng

Ôi Nguyễn Huệ người anh hùng áo vải
Muôn chiến công một chiến công dồn lại
Một tấm lòng muôn vạn tấm lòng mang
Ngọn kiếm trỏ bao cánh tay hăng hái
Ngọn cờ vung bao tính mệnh sẵn sàng
Người cất bước cả non sông một giải
Vươn mình theo - dãy Hoành sơn mê mải
Chạy dọc lên thông cảm ý ngang tàng
Cũng chồm dậy đáp lời hô vĩ đại
Chín con rồng bơi ngược Cửu Long giang

Người ra Bắc oai thanh mờ nhật nguyệt
Khí thế kia làm rung động càn khôn
Lệnh ban xuống lời lời tâm huyết
Nẻo trường chình ai dám bước chân chồn
Gươm thiêng cựa vỏ
Giặc không mồ chôn
Voi thiêng chuyển vó
Nát lũy tan đồn
Ôi một khúc hành ca hề gào mây thét gió
Mà ý tưởng lòng quân hề bền sắt tươi son
Hưởng ứng sông hồ giục núi non
"Thắt vòng vây lại" tiếng hô ròn
Tơi bời máu giặc trăng liềm múa
Tan tác xương thù ngựa đá bon

Sim rừng ruộng lúa tre thôn
Lòng say phá địch khúc dồn tiến quân
Vinh quang hẹn với phong trần
Ðống Ða gò ấy mùa xuân năm nào
Nhớ trận Ðống Ða hề thương mùa xuân tới
Sầu xuân vời vợi
Xuân tứ nao nao
Nghe đêm trừ tịch hề máu nở hoa đào
Ngập giấc xuân tiêu hề lửa trùm quan tái
Trời đất vô cùng hề một khúc hát ngao
Chí khí cũ gầm trong da thịt mới
Vẳng đáy sâu tiềm thức tiếng mài dao
Ðèo Tam Ðiệp hề lệnh truyền vang dội
Sóng sông Mã hề ngựa hí xôn xao
Mặt nước Lô Giang hề lò trầm biếc khói
Mây núi Tản Viên hề lọng tía giương cao...
Rằng: "Ðây bóng kẻ anh hào
Ðã về ngự trên ngả ba thời đại"
Gấm vóc giang sơn hề còn đây một giải
Thì nghiệp lớn vẻ vang
Thì mộng lớn huy hoàng
Vẫn ngàn thu còn mãi...
Ôi ngàn thu người áo vải đất Qui Nhơn

Nay cuộc thế sao nhoà bụi vẩn
Lũ chúng ta trên ngả ba đường
Ghi ngày Giỗ Trận
Mơ Bắc Bình Vương
Lòng đấy thôn trang hề lòng đây thị trấn
Mười ngả tâm tư hề một nén tâm hương
Ðồng thanh rằng: "Quyết noi gương!"
Ðể một mai bông thắm cỏ xanh rờn
Ca trống trận thôi lay bóng nguyệt
Mừng đất trời gió bụi tan cơn
Chúng ta sẽ không hổ với người xưa một trận
Ðống Ða nghìn thu oanh liệt
Vì ta sau trước lòng kiên quyết
Vàng chẳng hề phai đá chẳng sờn.

VŨ HOÀNG CHƯƠNG
Giai Phẩm TÂY SƠN Xuân Quí Dậu 1993 (Trích đăng lại)